به نام اطلاع‌رسانی، به کام مُنکران کشتار ۶۷- فرزاد صیفی کاران

بیش از دو سال و دو ماه از بازداشت حمید نوری ملقب به حمید عباسی، دادیار سابق قوه قضاییه در سوئد می‌گذرد. او که اکنون دچار ویروس کرونا شده و به همین دلیل جلسات هفته اول فوریه دادگاه او لغو شده است، متهم است به دست داشتن در اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۶۷.

حالا و پس از سپری شدن این بیش از دو سال، خبرگزاری میزان، پایگاه رسانه‌ای قوه قضاییه جمهوری اسلامی به موضوع این کادر سابق خود و طرح ادعاهایی درباره دادگاهی پرداخته است که برای او در کشور سوئد برگزار می‌شود.

جدا از اینکه طرح چنین ادعاهایی -آن هم زمانی که بیش از دو سوم جلسات دادگاه برگزار شده- با چه اهدافی انجام می‌شود، راستی‌آزمایی آنها حائز اهمیت است و از پس همین راستی‌‌آزمایی، احتمالا اهداف طرح چنین ادعاهایی نمایان خواهد شد.

میزان، خبرگزاری قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اولین بار طی گزارشی کوتاه به تاریخ دوشنبه ۲۷ دی ماه ۱۴۰۰ به موضوع دادگاه حمید نوری پرداخت و ادعاهای مختلفی مانند «ربودن حمید عباسی، شکنجه، عدم ملاقات با خانواده، عدم دسترسی آزادانه به وکیل، ممانعت از دریافت عینک مطالعه» و مانند این‌ها را مطرح کرد که «زمانه» در گزارشی مفصل بر اساس صحبت‌های حمید نوری در دادگاه، بازجویی‌ها و همچنین اسناد و شواهد موجود، به راستی‌آزمایی این ادعاها پرداخت.

خبرگزاری میزان اما در انتهای گزارش خود با اشاره به شروع دور جدید جلسات دادگاه حمید نوری در سال میلادی ۲۰۲۲، اعلام کرد که دستگاه قضایی قصد دارد شرایطی فراهم کند تا «از این‌ پس افکار عمومی داخل نیز با وقایع و رخداد‌های اتفاق افتاده در این دادگاه و حاشیه آن آشنا و مطلع» شوند. در همین راستا یک کانال تلگرامی به نام «محاکمه استکهلم» راه‌اندازی شده (در حالی که تلگرام در ایران فیلتر است) که تاکنون ۲۳ ویدئوی کوتاه منتشر شده در وب‌سایت خبرگزاری میزان با نام «استکهلم‌نامه» را نیز بازنشر کرده است. این ویدئوها که اغلب زیر دو دقیقه هستند، در بخش کوتاهی (بین ۳۰ تا ۵۰ ثانیه‌) به طرح ادعاهای مختلف -اغلب بر پایه اظهارات حمید نوری در دادگاه- می‌پردازند. مابقی زمان ویدئو، صدای ضبط شده حمید نوری در دادگاه و برگرفته از دور اول دفاعیاتش در ماه نوامبر ۲۰۲۱ است.

در این ویدئوها همچنین برخی ادعاها به صورت مکرر و برای چندین بار تکرار شده است. از جمله ادعای ضرب و شتم نوری، عدم دسترسی به عینک مطالعه، هزینه ۵۰ میلیون یورویی دادگاه و غیره.

این گزارش به مانند گزارش قبلی، به راستی‌آزمایی ادعاهای مطرح شده توسط خبرگزاری قوه قضاییه پرداخته است.

ادعای رفاقت “وکیل مجاهدین و دادستان پرونده”

در قسمت ۱۰ از مجموعه ویدئوهایی که خبرگزاری میزان با نام «استکهلم‌نامه» منتشر کرده است، ضمن تکرار شدن ادعای «ربودن حمید نوری»، ادعا شده است زمانی که نوری اطلاع پیدا کرده به اتهام اعدام مجاهدین دستگیر شده، در همان زمان «شائبه دوستی و رفاقت قدیمی دادستان سوئد با یالمارسون، وکیل منافقین» در رسانه‌های سوئدی مطرح شده که «بسیار پر‌حاشیه» بوده است.

آنچه مشخص است، بر اساس اسناد دادگاه، وکیل سازمان مجاهدین در جریان محاکمه حمید نوری، فردی به نام «کِنت لوئیس – Kenneth Lewis» است، نه یوران یالمارشون (Göran Hjalmarsson)، و آقای یالمارشون وکیل مشاور تعدادی از دیگر شاکیان پرونده است.

این دادگاه همچنین دو دادستان دارد: خانم کریستینا لیندوف کارلسون (Kristina Lindhoff Carleson) دادستان اصلی است و خانم مارتینا وینسلو (Martina Winslow) دیگر دادستان پرونده.

زمانه نتوانست خبری مبنی بر «وجود رفاقت میان وکیل تعدادی از شاکیان و شاهدان – که قوه قضاییه جمهوری اسلامی به اشتباه او را وکیل مجاهدین معرفی کرده – با دادستان دادگاه حمید نوری» در رسانه‌های سوئدی پیدا کند. به همین دلیل این موضوع را با یوران یالمارشون در میان گذاشت و او در پاسخ به ایمیل زمانه، چنین نوشت:

یوران یالمارشون در دادگاه حمید نوری وکالت مسعود اشرف سمنانی، مهدی برجسته گرمرودی، مجید جمشیدیت، احمد ابراهیمی، محسن اسحاقی، رضا فلاحی، فریدون نجفی آریا، همایون کاویانی، ایرج مصداقی، سیامک نادری، صحرا نیکو، محمود رؤیایی، سارا روزدار و اکبر صمدی را به عهده دارد.

ادعای تناقضات شاهدین و شاکیان در دادگاه

در قسمت ششم از مجموعه ویدئوهایی که خبرگزاری قوه قضاییه (میزان) با نام استکهلم‌نامه درباره دادگاه حمیدنوری منتشر کرده، ادعا شده است در شهادت‌های سولماز علیزاده و سیامک نادری تناقض وجود دارد.

سولماز علیزاده، فرزند محمود علیزاده است که در جریان اعدام‌های تابستان ۶۷ در زندان گوهردشت اعدام شد. سولماز علیزاده روز اول مهر سال ۱۴۰۰ شهادت خود را به دادگاه استکهلم ارائه داد. خبرگزاری میزان مدعی شده سولماز علیزاده قبل از برگزاری دادگاه حمید نوری در «مصاحبه‌های تلویزیونی متعددی از جمله مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفته است که پدرش در زندان اوین اعدام شده اما بعدا در دادگاه گفته که پدرش در زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) اعدام شده» است.

بر اساس تحقیقات زمانه هیچ مصاحبه‌ای از سولماز علیزاده که گفته باشد پدرش در زندان اوین اعدام شده، چه به صورت صوتی، چه تصویری و چه مکتوب وجود ندارد.

زمانه این ادعای خبرگزاری میزان را با سولماز علیزاده در میان گذاشت و او در پاسخ به زمانه گفت:

تنها مصاحبه‌ای که از سولماز علیزاده وجود دارد، مصاحبه با تلویزیون ایران اینترنشنال به تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۹۹ (یک سال پیش از برگزاری دادگاه) است که همراه با مهدی اصلانی، زندانی سیاسی سابق و از شاهدان دادگاه حمید نوری شرکت داشته است.

مهدی اصلانی هم در همین مصاحبه تلویزیونی اشاره می‌کند که از دوستان و هم‌بندی‌های محمود علیزاده، پدر سولماز علیزاده بوده و جزییات اعدام او را در زندان گوهردشت شرح می‌دهد.

مهدی اصلانی که در جریان شصتمین جلسه دادگاه حمید نوری به تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۲۲ / اول بهمن ۱۴۰۰ به عنوان شاهد در دادگاه حاضر شد، در پاسخ به پرسش‌های دادستان درباره محمود علیزاده گفت:

علاوه بر همه این موارد، نامه‌ای از پدر سولماز علیزاده به تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۷ وجود دارد که از زندان گوهردشت ارسال شده و دادستان نیز در دادگاه به آن استناد کرده است.

در این نامه که بر روی برگه‌های مخصوص نامه‌نگاری زندان نوشته شده، محمود علیزاده خطاب به دخترش چنین نوشته است:

قسمت پایین این برگه مخصوص نامه‌نگاری زندان، ستونی برای جواب دادن به نامه از سوی خانواده‌ها در نظر گرفته شده و سولماز علیزاده در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۶۷، پاسخ نامه را به پدرش نوشته است. همچنین اسم زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) بر روی برگه درج شده است.

در همین زمینه، دلجو آبادی، پژوهشگر حقوق بشر به زمانه می‌گوید تناقضی در صحبت‌های خانواده‌ها وجود ندارد و اگر گاهی در مورد مکان اعدام‌ها اختلافی در اظهارات آنها در گذشته دیده می‌شود، به دلیل انتقال ناگهانی زندانیان سیاسی از زندان اوین به زندان گوهردشت و قطع ملاقات‌ها بوده است:

علاوه بر این موارد، کتاب «آخرین فرصت گل» نوشته مهدی اصلانی که شامل مجموعه گردآوری شده از وصیت‌نامه‌ها و یادگاری‌های اعدام‌شدگان است، سال ۲۰۱۶/ ۱۳۹۵ توسط نشر باران منتشر شده و در این کتاب، بخشی هم به محمود علیزاده اختصاص دارد که آنجا نیز اشاره شده او شهریور ماه ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت اعدام شده است.

کتاب «آخرین فرصت گل» جزو مستندات دادگاه حمید نوری است که دادستان به عنوان ادله اثباتی از ان استفاده کرده و در روز شهادت مهدی اصلانی نیز درباره آن از شاهد سوال و جواب کردند.

در همین قسمت ششم از ویدئوهای استکهلم‌نامه، قوه قضاییه به شهادت سیامک نادری هم اشاره کرده و مدعی شده او گفته است «در سال ۶۰ توسط حمید نوری شکنجه شده در حالی که در دادگاه ثابت شده حمید نوری سال ۶۱ به استخدام قوه قضاییه در آمده است».

این موضوع اولین بار توسط دانیل مارکوس، وکیل مدافع حمید نوری و با استناد به متن پیاده شده بازجویی‌هایی سیامک نادری نزد پلیس سوئد مطرح شد. سیامک نادری، از جان‌به‌دربردگان اعدام‌های سال ۶۷ است و در جریان سیزدهمین جلسه دادگاه حمید نوری در تاریخ هشتم سپتامبر سال ۲۰۲۱/ ۱۷شهریور ۱۴۰۰ به عنوان شاکی، شهادت خود را ارائه داد.

نادری در شهادت خود اشاره کرد که اولین بار در آذر ماه سال ۱۳۶۶ با حمید نوری که او را با نام «حمید عباسی» می‌شناخته‌اند، مواجهه شده است:

◾️صحبت‌های سیامک نادری در دادگاه درباره اولین مواجهه‌اش با حمید نوری را بشونید:

در ادامه جلسه شهادت سیامک نادری، زمانی که نوبت به طرح پرسش‌های وکیلان مدافع حمید نوری رسید، دانیل مارکوس با استناد به بخشی از اظهارات سیامک نادری در بازجویی پلیس سوئد در مورد روایتی از شکنجه سیامک نادری توسط حمید نوری چنین استنباط کرد که اولین مواجهه او با حمید عباسی (نوری) در نُهم مهر ماه سال ۱۳۶۰ اتفاق افتاده است.

سیامک نادری اما توضیح داد که احتمالا اشتباهی رخ داده و آن ضرب و شتم توسط حمید نوری در آذر سال ۱۳۶۶ اتفاق افتاده است و شکنجه سال ۱۳۶۰ مربوط به دوران بازداشتش بوده و حمید نوری در آن حضور نداشته است.

وکیل مدافع حمید نوری همان موقع از رئیس دادگاه اجازه خواست تا صحبت‌های سیامک نادری در بازجویی پلیس را بخواند و گفت:

دادستان اما به این مسأله اعتراض کرد و گفت اگر چند خط بالاتر از بازجویی پلیس را می‌خواند موضوع بهتر مشخص می‌شد. سپس بخش‌هایی دیگر از بازجویی پلیس را خواند که مربوط به شکنجه‌های سیامک نادری در سال ۱۳۶۰ بود و ظاهرا اشتباهی در ترجمه موجب شده بود که شکنجه نادری در سال ۱۳۶۰ با ضرب و شتم‌هایی که توسط حمید نوری در سال ۱۳۶۶ صورت گرفته، یکی پنداشته شود.

سیامک نادری هم همان موقع در دادگاه توضیح داد وقتی متنِ پیاده شده‌ جلسه بازجویی پلیس را خوانده است متوجه این اشتباه شده و سه روز بعد از بازجویی، وقتی پلیس با او تماس گرفته، این اشتباه در متن را به آنها متذکر شده است.

سیامک نادری در دادگاه تأکید کرد با بازبینی فایل صوتی جلسه بازجویی مشخص می‌شود که او در مورد وقایع سال ۱۳۶۰ اسمی از حمید نوری نیاورده است.

◾️ در فایل زیر می‌توانید این بخش از پرسش و پاسخ‌های وکیل مدافع حمید نوری، سیامک نادری و دادستان را در جریان سیزدهمین جلسه دادگاه حمید نوری درباره اولین مواجهه سیامک نادری با حمید نوری بشنوید:

اما پرسشی که به میان می‌آید این است که چرا قوه قضاییه جمهوری اسلامی چنین ادعایی را مطرح و تکرار می‌کند؟

سیامک نادری در پاسخ به این پرسش زمانه یکی از مهم‌ترین دلایل چنین واکنشی از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی را ایجاد انگیزه در میان نیروهای جمهوری اسلامی با اعلام پیام پشتیبانی از آنان می‌داند:

سیامک نادری همچنین واکنش‌های قوه قضاییه را نشانگر پیشرفت دادگاه و انعکاس گسترده آن در داخل ایران می‌داند که آنها را وادار کرده هماهنگ با گفته‌های حمید نوری دست به انتشار برخی مطالب بزنند.

تکرار توهین‌های حمید نوری به دادخواهان توسط قوه قضاییه

در قسمت نُهم از مجموعه ویدئوهایی که خبرگزاری قوه قضاییه (میزان) با نام استکهلم‌نامه درباره دادگاه حمیدنوری منتشر کرده، به وسایل، لباس‌ها و ساک زندانیان اعدام شده که برخی از آنها در دادگاه به نمایش گذاشته شد، پرداخته‌اند.

خبرگزاری میزان از این لباس‌ها با عنوان «لباس‌های مجهول‌الهویه» نام برده که «منافقین (مجاهدین) برای محکوم کردن حمید نوری به آنها متوسل شده‌اند».

در این قسمت از استکهلم‌نامه همچنین ادعای «هزینه ۵۰ میلیون یورویی دادگاه برای سوئد» و «جعلی خواندن اعدام‌های سال ۶۷» تکرار شده و لباس‌ها و پیراهن‌هایی که توسط خانواده اعدام‌شدگان در دادگاه به نمایش گذاشته شد، «تلاش خنده‌دار برای اثبات ادعاهایشان به قضات دادگاه» خوانده شده است.

سازندگان این ویدئو به صورت مشخص از ساک حمزه شلالوند، زندانی سیاسی اعدام شده در تابستان ۶۷ نام برده‌اند و سپس در بخش پایانی ویدئو، صحبت‌های توهین‌آمیز حمید نوری در جریان دور اول دفاعیاتش را که در ماه نوامبر ۲۰۲۱ برگزار شد، پخش کرده‌اند.

حمید نوری در جریان ارائه دفاعیاتش درباره لباس‌هایی که در دادگاه ارائه شد و همچنین ساک حمزه شلالوند چنین گفت:

مختار شلالوند ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱/ شش آبان ۱۴۰۰ در جلسه سی‌وچهارم دادگاه، زمانی که شهادت خود را ارائه داد، ساک برادرش حمزه شلالوند را نشان داد و گفت این ساک ۱۶ روز طول کشیده تا از ایران به دستش برسد و نهایتا دو هفته قبل از اینکه در دادگاه شهادت بدهد، ساک را دریافت کرده است.

زمانه همان زمان و بیرون از سالن دادگاه، گفت‌وگویی با مختار شلالوند داشت و او ضمن ابراز ناراحتی از برخورد حمید نوری و توهین به خانواده‌های داغدار، توضیح داد که چرا ۱۶ روز طول کشیده تا ساک برادراش به دست او در انگلستان برسد.

برای بررسی دقیق‌تر این موضوع اما زمانه گفت‌وگویی مفصل‌تر با مختار شلالوند انجام داده و او در این گفت‌وگو توضیح می‌دهد موضوعی که از سوی حمید نوری و اکنون توسط خبرگزاری قوه قضاییه مطرح شده، بهانه‌ای برای طرح ایراد و بی‌احترامی به خانواده‌های دادخواه است چون به دلیل بی‌اعتمادی آنها به پُست جمهوری اسلامی و احتمال از بین رفتن ساک بوده که این ساک از طریق چند نفر و توسط مسافر به خارج از کشور فرستاده شده است.

◾️ گفت‌وگوی زمانه با مختار شلالوند را بشنوید:

ساک حمزه شلالوند به یکی از نمادهای دادخواهی کشتار زندانیان سیاسی سال ۶۷ بدل شده است و در بسیاری از منابع و مراسم‌ یادبودی که برای سالگرد این کشتار گرفته شده و می‌شود، تصویر این ساک به نمایش در می‌آید.

مختار شلالوند در رابطه با چگونگی تحویل گرفتن ساک برادرش به زمانه می‌گوید:

مختار شلالوند به زمانه می‌گوید مسأله ساک و مدت زمانی که طول کشیده تا به خارج از کشور بیاید نیست بلکه مسأله اصلی افرادی هستند که اعدام شده‌اند و در عوض آنها، تنها یک ساک به خانواده‌ها تحویل داده‌اند.

او می‌گوید باید سوال مشخصی از حمید نوری پرسید:

علاوه بر همه این موارد، خبرگزاری قوه قضاییه در ویدئوهایی که درباره دادگاه حمید نوری تهیه و منتشر می‌کند، از تصاویری بهره می‌گیرد که توسط «زمانه مدیا»، به منظور پوشش بی‌طرفانه این دادگاه تاریخی برای جنبش دادخواهی ایران تهیه شده است.

خبرگزاری میزان همچنان به تهیه و انتشار اخبار و ویدئوهای مختلف درباره دادگاه حمید نوری با تمرکز بر سخنان او در جریان دفاعیاتش ادامه می‌دهد و هر روز دست‌کم یک یا دو ویدئو منتشر می‌کند.