کنفرانسی درباره مسائل سیاسی و حقوق بشری ایران در بوخوم آغاز شده است. در نخستین روز کنفرانس از جمله جلال ایجادی درباره ریشه‌های دینی انقلاب سخن گفت، میزگردی درباره سیاست خارجی ایران برگزار شد و شاهین نجفی کنسرت اجرا کرد.
دکتر جلال ایجادی در حال سخنرانی در کنفرانس بوخوم
کنفرانس سه روزه “ایران – ۴۰ سال انقلاب، ۴۰ سال دیکتاتوری اسلامی و ۴۰ سال مقاومت و ایستادگی” در “مرکز فرهنگی بوخوم لانگن دریا” از روز جمعه ۱۳ سپتامبر (۲۲ شهریور) برنامه‌های خود را آغاز کرد. این کنفرانس به همت انجمن یاری‌رسانی به پناهجویان در شهر بوخوم سازمان‌دهی شده و بنیاد محیط زیست و توسعه ایالت نوردراین وستفالن و سازمان‌های “نان برای جهان” و “میزریو” از آن حمایت کرده‌اند.
در روز اول کنفرانس از دو زبان آلمانی و فارسی برای سخنرانی و گفت‌وگو بهره گرفته می‌شد چون بیشتر سخنرانان آلمانی بودند. مترجمان به طور همزمان ترجمه می‌کردند و حاضران که حدود ۴۰ نفر بودند می‌توانستند با گوشی از ترجمه‌ها استفاده کنند. سخنرانی‌ها و جلسات بحث دو روز بعدی کنفرانس به فارسی خواهد بود.
بیانکا شمولتسه، حنیف حیدرنژاد و کنوت راوخفوس (از چپ)، از انجمن یاری‌رسانی به پناهجویان و سازمان‌دهندگان کنفرانس بوخوم
«عدالت باعث درمان می‌شود»
موضوع‌هایی که در سه روز کنفرانس عرضه و به بحث گذاشته می‌شوند سیاسی و اجتماعی هستند و بدین منظور از پژوهشگران ایرانی دعوت به سخنرانی شده است. حنیف حیدرنژاد از انجمن یاری‌رسانی به پناهجویان در شهر بوخوم درباره علت انتخاب موضوع‌های سیاسی برای کنفرانسی که از سوی انجمنی درمانی و امدادگر برای پناهجویان ترتیب داده شده به دویچه وله گفت: «ما سازمانی حقوق بشری هستیم و چون با مسائل پناهجویان به شدت درگیر هستیم، معتقدیم که فقط حل مسئله اقامت یا مسائل روزمره پناهندگان کافی نیست. پناهجویان به اینجا می‌آیند چون از یک سیستم دیکتاتوری که حقوق بشر را نقض می‌کند فراری هستند. از جمله از ایران. انجمن ما ۲۳ سال است تاسیس شده و در طول این ۲۳ سال ایرانیان یکی از اصلی‌ترین مراجعان آن بوده‌اند. ما می‌خواهیم توجه بدهیم به اینکه ریشه‌یابی باید کرد و باید روی نقاط اصلی، نقض حقوق بشر در کشورها و حکومت‌هایی که این کار را می‌کنند انگشت گذاشت.»
در آغاز کنفرانس دکتر کنوت راوخفوس، عضو هیأت مدیره انجمن یاری‌رسانی به پناهندگان، گرالد کناوف، از بنیاد محیط زیست و توسعه ایالت نوردراین وستفالن، و آسترید پلاتسمان-شولتن، شهردار بوخوم، به شرکت‌کنندگان در کنفرانس خوشامد گفتند. راوخفوس گفت که مناسبت برگزاری کنفرانس، چهلمین سالگرد انقلاب ایران است، «یعنی از سویی به یاد می‌آوریم که چهل سال پیش با سرنگونی سلطنت پهلوی یکی از مهم‌ترین انقلاب‌های تاریخ دنیا رخ داد که به دلیل تغییراتی که به وجود آورد با انقلاب‌هایی چون فرانسه و روسیه و کوبا قابل مقایسه است. اما بخصوص به یاد می‌آوریم که آرزوی بزرگ مردم ایران برای آزادی، چند ماه پس از انقلاب با استبداد دینی سرکوب شد».
راوخفوس سپس به نمونه‌های سرکوب آزادی‌ها در ایران پرداخت و گفت که برخلاف آنچه شاید بیشتر مردم آلمان فکر می‌کنند بخش بزرگی از مردم ایران هیچگاه حکومت اسلامی را واقعا نپذیرفته و از همان آغاز با وجود سرکوب و پیگرد مقاومت وجود داشته که از نافرمانی مدنی فردی تا اعتراض‌های توده‌ای بوده و امروز به خصوص زنان پایه‌های مهم اعتراضات هستند. عضو پایه‌گذار انجمن یاری‌رسانی به پناهندگان گفت که محور اصلی کنفرانس سه روزه بوخوم حقوق بشر است چون حقوق بشر سالیان درازی است که در ایران نقض می‌شود و همچنین چون انجمن یاری‌رسانی انجمنی حقوق بشری غیرمذهبی و مستقل از دولت است که تنها به قربانیان کمک نمی‌کند بلکه همراه با آنان علیه عاملان سرکوب موضع می‌گیرد.
به گفته این پزشک آلمانی، انجمن یاری‌رسانی به پناهجویان در بوخوم به پناهجویانی که در آلمان و دیگر کشورهای اروپا پناه جسته‌اند کمک‌های حقوقی و درمانی می‌کند. ۵۰ پزشک بدون دریافت دستمزد به پناهجویانی که محروم از کمک درمانی هستند، یاری می‌رسانند. ۱۷ کارمند از مشاغل مختلف درمانی به جان به دربردگان از شکنجه و جنگ کمک می‌کنند. این انجمن هم برای بهبود وضعیت حقوق پناهجویان در آلمان و اروپا و هم برای تغییر شرایط در کشورهایی که پناهجویان از آن آمده‌اند و تقویت حقوق بشر فعالیت می‌کند، چون معتقد است “عدالت باعث درمان می‌شود” و بنابراین از پیگرد ناقضان حقوق بشر دفاع باید دفاع کرد.
آسترید پلاتسمان-شولتن، شهردار بوخوم
سپس گرالد کناوف از بنیاد محیط زیست و توسعه ایالت نوردراین وستفالن درباره علت حمایت این بنیاد از کنفرانس ایران در بوخوم به سخنرانی پرداخت. او از جمله گفت: «ما بنیادی هستیم که در راستای اهداف سازمان ملل از پروژه‌ها حمایت می‌کنیم و برای ما بخصوص پروژه‌هایی مهم هستند که مستقیم یا غیرمستقیم با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل همخوانی دارند. بخصوص دو هدف جهانی مهم هستند یکی صلح و عدالت و نهادهای قدرتمند و دیگری برابرحقوقی جنسیتی. برای ما همچنین مهم است که در این کنفرانس درباره گزینه‌ها و چشم‌اندازها بحث شود که در خدمت اهداف یاد شده باشند. افزون بر این، برای ما مهم است که در چارچوب این کنفرانس مسائل بسیار عمیق‌تر و واقعی‌تر و مبسوط تر از آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شوند به بحث گذاشته شوند.»
در باب اسطوره‌زدایی؛ تشنگی قدرت آیت‌الله‌ها و زیارت شاه
پس از خوشامدگویی شهردار بوخوم به شرکت‌کنندگان در کنفرانس، دکتر جلال ایجادی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، به سخنرانی زیر عنوان “از پیش‌زمینه‌های انقلاب تا امروز” پرداخت. جلال ایجادی سالهاست که از جمله در زمینه تاریخ و جامعه‌شناسی دین تحقیق می‌کند و آخرین کتاب او در این زمینه، “بررسی تاریخی، هرمنوتیکی و جامعه‌شناختی قرآن” به زودی منتشر می‌شود.
در کانون سخنان دکتر ایجادی توضیح زمینه‌های انقلاب ۱۳۵۷، “ممکن‌های آن زمان” و اسطوره‌ها و باورهای دینی در ذهنیت جامعه ایران نشسته بود. به گفته ایجادی، “عامل دین در جامعه ایران عاملی بسیار بسیار برجسته بوده چون همواره با تقدس‌گرایی در اذهان مواجه بوده، نه تنها باور عمومی جامعه، بلکه باور نخبگان آن”.
جلال ایجادی گفت روحانیت شیعه که مدتها خواستار رسیدن به قدرت بود با انقلاب به خواست دیرینه‌اش رسید. ایجادی شرح داد که چگونه از بدو آوردن اسلام به ایران تا دوره صفویه و شیعی‌گری و گسترش مراسم و رفتارهای مربوط به دین به مرور اسطوره‌ها و باورهای دینی ذهنیت مردم ایران را فرا گرفتند. چون دین تنها آموزه‌های دینی نیست بلکه مجموعه‌ای از رفتارها و مراسم و آیین را هم در بر می‌گیرد. در آستانه انقلاب «مسجد در دانشگاه تهران ساخته می‌شود. با اجازه ساواک حسینیه ارشاد فعالیت می‌کند. شریعتی افکارش را پخش می‌کند. مطهری‌ها نقد مارکسیسم می‌نویسند و خود شاه به زیارت می‌رود. بنابراین در همه سطوح تمایل به رشد این پدیده وجود دارد. دیگر موقع انقلاب چیز پیچیده‌ای نیست و امکان‌ها این بوده که در طول تاریخ فراهم شده است. و طبقه روحانیت تمایل به قدرت داشتند».
دکتر جلال ایجادی
ایجادی گفت که انقلاب ایران خواستار بیرون آمدن از فکر غیرعقلانی و مخالفت با خرافه نبود و نمی‌خواست به سوی نوعی مدرنیته بلوغ و جهش پیدا کند. خواست انسان‌ها این نبود که مستقلا فکر کنند و دستخوش کنترل شدید مذهب نباشند. انقلاب ایران می‌خواست مردم را در همان دوره گذشته نگه دارد.
این جامعه‌شناس مقیم پاریس یادآور شد که حتی جریان‌های چپ هم که می‌گفتند با دین سر و کاری ندارند، همانند خمینی و امثالش، در سال ۱۳۴۲ با برنامه اصلاحاتی و مدرن انقلاب سفید مخالفت می‌کردند و در بند ایدئولوژی بودند بدون آنکه مطالعه داشته باشند. بنابراین به گفته ایجادی “اسطوره‌ای که می‌توانست دور از دین باشد خود درون اسطوره بود”. و از نظر ایجادی در درون دین و ایدئولوژی از خودبیگانگی انسان وجود دارد و این دو از این نظر به هم شبیه هستند.
دکتر ایجادی در سخنرانی‌اش تاکید کرد که هنوز باید تاریخدانان با توجه به اسناد جدیدی که آزاد می‌شوند، بخصوص درباره انقلاب ایران و آنچه در خفا گذشته و مهندسی‌ای که برای وقوع آن صورت گرفته ، تحقیق کنند و از جمله نقش دیپلماسی غرب باید روشن شود.
جلال ایجادی در پایان سخنرانی‌اش ضمن اشاره به ادامه روند سکولاریزاسیون و متزلزل شدن دین رسمی در ایران گفت اما در کنارش خرافات به شدت رشد کرده است. او همچنین گفت که حکومت جمهوری اسلامی در ایران متکی به اسطوره‌های دینی است و به منظور اسطوره‌زدایی، ضروری است که ترس کنار گذاشته شود و دین اسلام به نقد کشیده شود. او در پاسخ به پرسش یکی از حاضران در کنفرانس که چگونه می‌شود با وجود تهدیدهایی چون اعدام دین را نقد کرد، پاسخ داد که تبدیل دین به موضوع تحقیق سالهاست در کشورهای اروپایی صورت گرفته و هم اکنون هم امری بدیهی است.
برکناری بولتون درمیزگرد درباره سیاست خارجی ایران
در بخش دیگری از برنامه روز اول کنفرانس میزگردی با شرکت آندرئاس سوماخ، روزنامه‌نگار آلمانی، و علی فتح‌الله‌نژاد، کارشناس علوم سیاسی، برگزار شد. گرداننده میزگرد بامداد اسماعیلی، روزنامه‌نگار بود. موضوع میزگرد سیاست خارجی ایران بود و مسائلی که در رابطه با تهدید ایران برای دیگر کشورها یا برعکس در رسانه‌ها مطرح می‌شود. شرکت‌کنندگان در میزگرد به مسائل گوناگونی از جمله برکناری جان بولتون از مقامش به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روز دهم سپتامبر پرداختند.
سوماخ در پاسخ به نخستین پرسش گرداننده برنامه درباره ارزیابی وی از برکناری بولتون گفت که بولتون را سالهاست می‌شناسد و می‌داند که او همواره امضای قراردادها و متعهد شدن آمریکا به خاطر آن‌ها را همواره رد کرده و گفته این امر باعث کاهش قدرت و آزادی عمل این کشور می‌شود. برای نمونه او همیشه مخالف سازمان ملل بود. او همچنین موافق استفاده از قدرت نظامی برای تغییر رژیم در کشورهای دیگر است. برکناری بولتون به نظر سوماخ مثبت است اما در دستگاه دولت ترامپ به قدر کافی افرادی متنفر از ایران هستند که خواستار عملیات نظامی‌اند. علی فتح‌الله نژاد در این باره گفت که با سوماخ موافق است و فکر می‌کند با برکناری بولتون خطر جنگ بسیار کاهش یافت و کسانی که در دستگاه دولت ترامپ هستند به اندازه بولتون برای جنگ فشار نمی‌آورند.
علی فتح‌الله‌نژاد، آندرئاس سوماخ و بامداد اسماعیلی (از چپ)
اسماعیلی، گرداننده برنامه، پرسید که برای ماه‌ها ترس درگیری جنگ وجود داشت‌اما اکنون از این ترس کاسته شده، آیا واقعا خطر جنگ کمتر شده است؟ فتح‌الله‌نژاد گفت که از یک سال پیش همواره گفته فکر نمی‌کند جنگی بزرگ دربگیرد و این تحلیل او تغییری نکرده، چون جنگ بزرگ از سویی برای جمهوری اسلامی خطرناک است و ترامپ نیز جنگ بزرگ نمی‌خواهد. طبیعتا در مناطقی مثل ایران همیشه ممکن است گامهایی برداشته شود که باعث سوء تفاهم شود یا بر بحران بیفزاید، اما در ماه‌های اخیر می‌بینیم سیاست آمریکا فشار حداکثر بوده و ایران هم با برخی تحریکات به آن پاسخ داده در خلیج فارس تا به آمریکا و متحدانش در منطقه نشان دهد که جنگ بزرگ با ایران چه هزینه‌هایی در پی خواهد داشت و به نظرم این استراتژی ایران موفق بوده است. حال در مرحله‌ای هستیم که باید دید آیا دو طرف به مذاکره خواهند نشست یا نه.
سوماخ اظهار امیدواری کرد که آنچه فتح‌الله‌نژاد می‌گوید درست باشد، چون به گفته او جنگ با ایران چهارمین جنگ خلیج فارس خواهد بود و سه جنگ قبلی برای مردم منطقه فاجعه‌آمیز بودند و امنیت جهان را هم به خطر انداختند. او گفت با فتح‌الله‌نژاد موافق است اما سوالش این است که مذاکره درباره چه و تحت چه شرایطی، چون با رفتن بولتون استراتژی دولت ترامپ تغییری نکرده است.
کنسرت شاهین نجفی
پایان‌بخش روز اول کنفرانس ایران در بوخوم کنسرت شاهین نجفی و گروهش بود. شاهین نجفی به عنوان هنرمندی منتقد شناخته شده که در ترانه‌هایش با صدای بلند و به سبک‌های مختلف سیاست و جامعه در ایران را به نقد کشیده است. شامگاه جمعه جمعیتی حدود ۱۰۰ نفر در سالن کنسرت جمع شده بود و انتظار خواننده مورد علاقه‌اش را می‌کشید. سرانجام نجفی و ارکسترش وارد شدند و با آهنگ‌های تندشان تپش قلب و هیجان حاضران را بالا بردند. دوستداران ترانه‌های نجفی دوست داشتند او بیشتر می‌ماند و آهنگ‌های بیشتری برایشان اجرا می‌کرد.
کنسرت شاهین نجفی
در روزهای شنبه و یکشنبه، ۱۴ و ۱۵ سپتامبر، کنفرانس به خاطرات شکنجه، قتل و کشتار جمعی و ترورهای خارج کشور خواهد پرداخت و درباره پیگرد اقلیت‌های مذهبی و قومی و فعالان حقوق بشر و زنان و مدنی و حقوق کارگری در ایران گزارش خواهد داد. شهلا شفیق، جامعه‌شناس، ایرج مصداقی، فعال حقوق بشر، جهانگیر لقایی، اقتصاددان، حمید نوذری، کانون پناهندگان سیاسی ایرانی در برلین، میرزا آقا عسگری، نویسنده، و محمود امیری مقدم، فعال حقوق بشر، از جمله سخنرانان این دو روز هستند.
منبع :دویچه وله
حقیقت مانا
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.