احترام به اختلاف نظر و نقد از یکدیگر

۱۶تیر۹۷

حضور ایرج مصداقی و مسعود خدابنده در کنار هم در برنامه چشم انداز ، در تلویزیون ایران اینترنشال در روز شنبه 30.06.2018 در شبکه های اجتماعی، در بین بخشی از فعالین سیاسی، بویژه جداشدگان از سازمان مجاهدین موجب بحث و تبادل نظر شده است. من خود با نشستن در کنار مسعود خدابنده موافق نیستم و در این مورد با ایرج مصداقی اختلاف نظر دارم. اما مایلم از این موضوع برای تعمیق یک مسئله دیگر استفاده کنم؛ اینکه چطور می توان در زمان اختلاف نظر، دوستانه، محترمانه و مستدلانه به نقد هم پرداخت.
بخش قابل توجهی از فعالین سیاسی و هوادران سازمان های سیاسی ایرانی، بویژه هواداران و وابستگان سابق سازمان مجاهدین با اینکه در تشکیلات فعلی یا سابق خود آزادی بیان وعقیده نداشته و نمی توانستند رهبری تشکیلات یا یک خط سیاسی را نقد کنند، مشکل داشته و از این نظر زیر فشار بودند. بسیاری به همین دلیل از تشکیلات جدا شده تا بتوانند آزاد بیاندیشند و حرفشان را بیان کنند. امروز بویژه در رابطه با سازمان مجاهدین خلق، شاهدیم که حتی در کشورهای آزاد چطور هرگاه هر مخالف یا منتقدی، دیدگاه های خودش را علنی مطرح می کند از سوی این سازمان مورد توهین و اتهام و برچسب قرار می گیرد. ایرج مصداقی خود یکی از صریح الهجه ترین مخالفین و منتقدان سازمان مجاهدین است که با تابو شکنی و مورد پرسش قراردادن مسعود رجوی و انتشار گزارش 92 و 93 بطور بسیار مستدل نقد سیستماتیک سازمان مجاهدین و مسعود رجوی را به عرصه افکار عمومی کشاند. به همین دلیل او بیش از هر کس دیگری در معرض حمله و اتهام زنی و تهدید از سوی رهبری این سازمان قرار دارد. همچنین تلاش یک تنه ی او در روشنگری و مستند سازی جنایات رژیم جمهوری اسلامی و جنایتکاران این رژیم قابل تقدیر است و بی تردید در روزی که یک کمیته حقیقت یاب به پرونده جنایات رژیم جمهوری اسلامی و مسولین آن رسیدگی کند، ایرج مصداقی و نوشته های او یکی از مهمترین منابع بشمار میاید. با این توضیح مشخص است که نقد ایرج مصداقی به معنی زیر سوال بردن همه این دستاوردهای او نیست. نقد و تبادل نظر یکی از ضرورت های جامعه آزاد است.
فکر می کنم برای آنانی که مخالفین و منتقدین جدا شده از سازمان مجاهدین، که اینک منادی آزادی و دمکراسی شده اند را دنبال می کنند، خیلی مهم است تا رفتار این دسته از افراد، وقتی با هم اختلاف نظر پیدا می کنند را دقیق تر زیر نظر گرفته تا ببیند چطور با هم رفتار می کنند؟ چطور حرفشان را می زنند؟ تا کجا محترمانه و با استدلال حرف می زنند، تا کجا انتقاد پذیرند؟ آیا یک اختلاف نظر و طرح یک انتقاد، موضوعی می شود برای توهین و حمله و اتهام به همدیگر و دوری و جدا شدن از هم، یا نه، می توان با حفظ مواضع  شخصی، بر اختلافات با هم نیز انگشت گذاشت و از هم انتقاد کرد و در عین حال دوستی ها را حفظ نمود. چنین آزمایشی خود بهترن محک است تا در عمل مشخص شود منادیان آزادی بیان تا کجا خود به آن پایبند هم هستند.
بعد از آن برنامه تلویزیونی و حضور مشترک ایرج مصدقی و مسعود خدابنده، عاطفه اقبال در صفحهفیسبوک خود این جمله را منتشر کرد: “نشستن در کنار یک وابسته وزارت اطلاعات برای مصاحبه، با هیچ توجیهی مشروعیت ندارد! #ایرج_مصداقی #مسعود_خدابنده”.
در چند روز گذشته، در صفحه فیسبوک عاطفه اقبال و زیر این نوشته، افراد مختلفی اظهار نظر کرده اند. جدا از موافق یا مخالف بودن نظرات، آنچه که در بسیاری از نوشته ها برجسته است، دوری از استدلال و برچسب زنی و قضاوت کردن در مورد دیگران است. ایرج مصداقی، در برنامه هفتگی اش با میهن تی ویدر تاریخ 05.07.2018 در چند دقیقه آخر برنامه به نوشته عاطفه اقبال نیز اشاره می کند.
 
مایلم نظرم در مورد همه این موضوعات را بیان کنم.
 
نقد من به ایرج مصداقی:
ایرج مصداقی در برنامه هفتگی خود با میهن تی وی در پاسخ به سوال سعید بهبانی در این مورد می گوید: که برای من رسانه و تریبون مهم است و هرکس و هرجا به من تریبون بدهند از آن استقبال خواهم کرد تا حرفم را به مخاطبینم برسانم. او می گوید: برای من مهم نیست که چه کسی کنار من می نشیند، برای من مخاطب مهم است. من کنار دست هر کسی می نشینم. مشکلی هم با این موضوع ندارم. این پرنسیب من است. برای من مهم مخاطبین هستند.
اول: این حق ایرج مصداقی است که خودش در مورد اینکه در کجا و با چه کسی بنشیند، تصمیم بگیرد. اوست که “پرنسیب” خودش را تعیین می کند و کسی نمی تواند برای او یا هر کس دیگری بکن و نکن تعیین کند. دیگران می توانند با این پرنسیب موافق یا مخالف باشند.
دوم: این گفته ایرج مصداقی اما، با نوشته خودش در مورد مسعود خدابنده تناقض دارد. ایرج در نوشته خودش با عنوان “«ایران اینترلینک» صدای دستگاه اطلاعاتی رژیم“، می نویسد: “سایت «ایران اینترلینک» یکی از سایت‌های تابعه‌ی وزارت اطلاعات که توسط مسعود خدابنده محافظ ویژه سابق مسعود‌ رجوی اداره می‌شود، نوشته‌‌ها و مقالات من و دیگر منتقدان و مخالفان مجاهدین را که در مورد اقدامات خیانتکارانه و ضد ملی مسعود رجوی است برخلاف میل نویسندگان از سایت «پژواک ایران» برداشته و باز انتشار می‌دهد؛ سیاستی که بیش از هرچیز مورد استقبال مسعود رجوی و دستگاه ضد انسانی او قرار می‌گیرد. چرا که باعث مخدوش شدن مرزها شده و دست مسعود رجوی را برای تحمیق نیروهایش و به بند کشیدن آنان بازتر می‌کند.”
سوال اینجاست اگر انتشار یک مقاله در سایت ایران اینترلینک موجب “مخدوش شدن مرزها می شود”، آیا نشستن در کنار مسعود خدابنده، بطور شدیدتری به این “مخدوش شدن مرزها” دامن نمی زند؟
متاسفانه ایرج مصداقی به این سوال که دو بار از سوی سعید بهبانی طرح شد، پاسخ صریح و شفاف نداد.
 
نقد من به عاطفه اقبال:
عاطفه اقبال همچون هر فرد دیگری البته  که آزاد است که نظرخودش را داشته و آن را به شکلی که خودش مناسب می داند منتشر کند. از نظر من اما، جمله ای که عاطفه در فیسبوک خودش منتشر کرد، فقط یک اعلام موضوع نیست. تقبیح ایرج مصداقی در آن نهفته است. این جمله کوتاه می تواند موجب سوء تفاهم شود، به نحوی که اعتبار ایرج مصداقی مورد پرسش قرار می گیرد. به نظر من چنین روشی از یک نقد سازنده دور است. از نظر من این اعلام موضع بهتر بود که در غالب یک نوشته مستدل اعلام می شد.
 
امیدوارم هم ایرج مصداقی و هم عاطفه اقبال و هم آنان که در این زمینه اظهار نظر می کنند، در وفاداری به آزادی بیان و در وفاداری به شجاعت در نقد، به لحن کلام خود توجه کرده و هرچه بیشتر استدلال در گفتار را تقویت کنند.
اختلاف نظر در تفکر آزاد و دنیای دمکراتیک، امری کاملا طبیعی است. مهم تر از خود اختلاف نظر اما، روش و زبانی ست که برای حل اختلاف بکار گرفته می شود. روش درست و سازنده نه تنها اختلافات را حل کرده یا کاهش می دهد، بلکه زمینه و پایه مناسبی برای همکاری های بعدی خواهد بود. در زمانی که مردم ما با قبول خطر در خیابان ها برای آزادی مبارزه می کنند، رفتار و عمل ما مخالفین جمهوری اسلامی، و نحوه رویاروی ما با نقد و آزادی بیان و مخالفین فکری خودمان، بهترین شاهد بر میزان پایبندی ما نسبت به آنچیزی ست که ادعایش را می کنیم.
 
حنیف حیدرنژاد
07.07.2018
سایت حقیقت مانا-۱۶تیر۹۷- سیامک نادری